Przedsiębiorstwa z branży budowlanej coraz częściej decydują się na delegację swoich pracowników do Niemiec. Polskie przedsiębiorstwa, które delegują swoich pracowników powinny spełniać wszystkie wymogi stawiane pracodawcom przez niemieckiego ustawodawcę i stosować się do wszystkich przepisów obowiązujących w Niemczech. Polski pracownik oddelegowany z polskiej firmy do pracy w Niemczech, podlega niemieckiemu prawu pracy. Powstaje pytanie: jakie prawa ma polski pracownik pracujący w Niemczech?

Podstawa prawna

Podstawą prawną, która dotyczy pracowników delegowanych do wykonywania pracy do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jest Dyrektywa 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. Dotyczący ona delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz. Urz. UE L 18 z 21 stycznia 1997 r.). Według niej pracodawca powinien zapewnić pracownikowi oddelegowanemu takie same warunki pracy jak pracownikom pochodzących z kraju oddelegowanego. W praktyce oznacza to, że polski pracownik oddelegowany z polskiej firmy do pracy w Niemczech, podlega lokalnemu czyli niemieckiemu prawu pracy. Pracodawca powinien zatem stosować wobec pracownika niemieckie zasady, które dotyczą m.in. wymiaru czasu pracy, stawki za wynagrodzenie czy urlopu.

Ubezpieczenie Społeczne

Art. 12 ust. 1 rozporządzenia (WE) NR 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, reguluje zasady dotyczące ubezpieczenia społecznego pracowników. Pracownicy oddelegowani muszą podlegać jednemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczenia społecznego. W większości przypadków pracownicy odprowadzają składki na ubezpieczenie społeczne w kraju, w którym faktycznie pracują. W myśl tej zasady pracownik oddelegowany do Niemiec powinien podlegać niemieckiemu systemowi zabezpieczenia społecznego. W przypadku osób oddelegowanych na okres do 24 miesięcy istnieje możliwość odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na terenie Polski. W tym celu pracodawca powinien zwrócić się do instytucji ubezpieczeń społecznych (ZUS) o wydanie zaświadczenia A1 (formularz E 101). Dokument ten potwierdza, że osoba wykonująca czasowo pracę za granicą podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce. Takie zaświadczenie wydawane jest przez ZUS w języku polskim i nie jest uznawane przez niemiecki urząd skarbowy. W przypadku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w ZUS, osoba chcąca rozliczyć się z podatków musi uzyskać od pracodawcy zaświadczenie o składkach na ubezpieczenie społeczne zapłacone do ZUS w języku niemieckim lub dwujęzyczne poświadczone pieczątką pracodawcy z wyszczególnionymi kwotami składek odprowadzonych na ubezpieczenie: emerytalne (niem. Altersrentenversicherung), rentowe (niem. Rentenversicherung), chorobowe (niem. Krankengeldtageversicherung) zdrowotne (niem. Krankenversicherung).

Specyfika branży budowlanej

Polskie firmy delegują najczęściej pracowników do pracy w branży budowlanej. Płace minimalne w tej branży na terenie Niemiec różnią się od siebie w zależności od miejsca świadczenia pracy oraz jej rodzaju. Przedsiębiorstwa, które delegują do Niemiec swoich pracowników powinny zgłosić miejsce placu budowy i liczbę wysyłanych pracowników do Urzędu Celnego (niem. Zollamt). Powinni tego dokonać przed datą rozpoczęcia wykonywania zlecenia w celach meldunkowych. Oprócz tego do obowiązków pracodawcy należy sporządzenie dokumentacji czasu pracy swoich pracowników i przechowywanie jej przez okres 2 lat.

Specyficzną cechą branży budowlanej jest również częsta zmiana miejsca pracy. Urząd niemiecki wymaga przedstawienia dokumentu w języku niemieckim lub dwujęzycznym dotyczącego wykazu wszystkich budów, na których pracowała dana osoba. Dokument ten powinien zawierać następujące informacje:
• dane pracownika,
• nazwę zawodu wykonywanego,
• dokładne daty pracy na danej budowie,
• szczegółowe adresy budów,
• ilość kilometrów między poszczególnym miejscem pracy, a miejscem zamieszkania,
• ilość dni z podziałem na ilość przepracowanych godzin,
• wysokość diety otrzymanej od pracodawcy związanej z przemieszczaniem się na terenie Niemiec,
• adnotację dotyczącą korzystania przez pracownika z firmowego lub prywatnego samochodu do przejazdów między miejscem pracy, a miejscem zakwaterowania .

Kolejnym aspektem wyróżniającym branżę budowlaną na tle innych jest występowanie społecznej kasy branży budowlanej czyli SOKA-BAU oraz specjalnego funduszu urlopowego (niem. Urlaubs- und Lohnausgleichskasse der Bauwirtschaft), który zajmuje się wypłacaniem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Jeśli Twój pracodawca oddelegował Cię do pracy w Niemczech, masz prawo do ubiegania się o zwrot nadpłaconego tam podatku. W tym celu powinieneś otrzymać od swojego pracodawcy dokument Lohnsteuerbescheinigung , dzięki któremu możliwe jest rozliczenie.

Pamiętaj, że każdy dokument wystawiony przez pracodawcę powinien być wydany w języku niemieckim - nie ma w tej kwestii znaczenia czy jest to polski czy niemiecki pracodawca, ważne jest bowiem miejsce wykonywania pracy. Wszystkie dokumenty powinny zawierać niemieckie sformułowanie „Diese Bescheinigung dient zur Vorlage beim Finanzamt” oznaczające, iż niniejsze zaświadczenie wydano w celu przedłożenia w niemieckim urzędzie skarbowym.

Adrianna Nowak