Polacy charakteryzują się przedsiębiorczością nie tylko w Polsce ale również na emigracji. Według danych Polskiej Ambasady w Berlinie, każdego roku rejestrowanych jest około 170 tysięcy jednoosobowych działalności, tzw. Gewerbe, które prowadzone są przez Polaków.

Definicja Gewerbe

Gewerbe to nazwa działalności gospodarczej na terenie Niemiec. Potocznie używana jest do określenia zarobkowej, jednoosobowej działalności gospodarczej, związanej z przemysłem, rzemiosłem lub handlem i usługami. Działalność ta wykonywana jest na własny rachunek w sposób zorganizowany i ciągły.

Kto może założyć Gewerbe?

W praktyce Gewerbe może założyć każdy – wystarczy mieć pomysł i chęć podjęcia wyzwania. Zakładając własną firmę warto jednak zwrócić uwagę na różnice występujące między polskim, a niemieckim prawem. Na początek należy zadać sobie pytania: Jakie formalności wiążą się z założeniem Gewerbe? Gdzie należy udać się z dokumentami? Prawda jest taka, że założenie własnej firmy w Niemczech nie jest szczególnie skomplikowane, jest ono jednak czasochłonne, wymaga zaangażowania i wytrwałości. W tym przypadku warto skorzystać z pomocy fachowców, którzy zajmą się wszystkimi niezbędnymi formalnościami. Założenie firmy to dopiero początek, w trakcie prowadzenia działalności należy spełniać wiele obowiązków, nałożonych na właściciela firmy przez prawo i w tym kontekście również przyda się fachowa pomoc specjalistów.

Jakie dokumenty są potrzebne?

Jeśli chciałbyś założyć własną działalność na terenie Niemiec i korzystasz z pomocy firmy, specjalizującej się w obsłudze Gewerbe, będziesz potrzebował dwustronną kopię dowodu osobistego lub paszportu oraz pełnomocnictwo do zarejestrowania działalności gospodarczej. W zależności od branży, zdarzają się przypadki kiedy potrzebne są również:
• Polizeiliches Führungszeugnis – zaświadczenie o niekaralności;
• koncesje, zezwolenia lub udokumentowane uprawnienia do wykonywania konkretnego zawodu;
• zaświadczenie o wpisie do rejestru handlowego lub izby rzemieślniczej;
• umowa najmu lokalu przeznaczonego do prowadzenia działalności;
• potwierdzenie zameldowania w Niemczech;
• Freizügigkeitsbescheinigung – zaświadczenie o prawie do swobodnego przesiedlenia się.

Co w praktyce oznacza prowadzenie Gewerbe?

Prowadzenie własnej firmy oznacza głównie dużą odpowiedzialność. Osoba prowadząca działalność sama ustala czas i miejsce pracy. Powinna również zadbać o własne pomieszczenia, narzędzia pracy, odzież roboczą. Ważne aby sama organizowała swoje przedsiębiorstwo (rejestracja przedsiębiorstwa, najem pomieszczeń, wystawianie faktur, rachunkowość, ustalenie kontrahentów oraz cen usług). Właściciel firmy powinien pozyskać więcej niż jednego kontrahenta lub starać się o pozyskanie nowych kontrahentów. Osoba prowadząca Gewerbe odpowiada za wykonane prace oraz nalicza wynagrodzenia. Oprócz tego jest zobowiązana do opłacenia ubezpieczenia zdrowotnego i ewentualnie ubezpieczenia rentowo-emerytalnego (jeżeli jest w grupie osób prowadzących działalność objętą obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi, np. rzemieślnicy wymienieni w załączniku „A” do niemieckiej ustawy o rzemiośle).

Kto ma obowiązek rozliczenia się z Gewerbe?

Każda osoba, która prowadziła w danym roku podatkowym działalność gospodarczą w Niemczech, ma obowiązek złożenia deklaracji podatkowych z tego tytułu w niemieckim urzędzie skarbowym. Dotyczy to zarówno osób, których dochód nie przekroczył kwoty wolnej od podatku oraz tych, którzy ponieśli stratę.

Jakie dokumenty są potrzebne do rozliczenia Gewerbe?

• zaświadczenie o dochodach EU/EOG lub EU EWR – stosowane zamiennie;
• potwierdzenie opłacania składek ubezpieczeniowych;
• kopia rejestracji Gewerbe;
• potwierdzenia płatności dokonanych oraz otrzymanych w związku z rachunkami, o których mowa wyżej (wyciągi bankowe, dokumenty kasowe);
• kopia dowodu tożsamości;
• rachunki z tytułu wydatków poniesionych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
• wszystkie rachunki wystawione w ramach prowadzonej działalności gospodarczej;
• kartę podatkową – Lohnsteuerbescheinigung – jeżeli w danym roku podatkowym osoba pracowała również na umowę o pracę;
• wykaz przychodów i rozchodów w danym roku.

Do kiedy należy się rozliczyć z Gewerbe?

Każda osoba prowadząca działalność gospodarczą w Niemczech ma obowiązek corocznego rozliczenia swojej działalności do dnia 31 maja następnego roku. Korzystając z usług niemieckiego doradcy podatkowego, termin ten może zostać wydłużony do 31 grudnia. Gewerbe można rozliczyć do 4 lat wstecz.
Jakie koszty można odliczyć w rozliczeniu Gewerbe?
W rozliczeniu Gewerbe można odliczyć wszystkie koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ważne jest, aby zachować rachunek potwierdzający poniesienie wydatku (np. wyciąg bankowy dla płatności dokonanych przelewem). W rozliczeniu można również uwzględnić np. koszty prowadzenia podwójnego gospodarstwa domowego.

A co z VAT-em?

Zwolnione z VAT-u są osoby, które wykonują działalność zwolnioną z tego podatku na mocy ustawy oraz te, które przy zakładaniu Gewerbe zaznaczyły we wniosku (Fragebogen zur steuerlichen Erfassung), że wybierają opodatkowanie na zasadach przewidzianych dla małej działalności gospodarczej. W świetle niemieckiego prawa oznacza to, że oszacowały, iż ich roczny obrót w danym roku nie przekroczy 17,5 tys. euro oraz 50 tys. euro w roku kolejnym. Co ważne w pierwszym roku działalności limit obrotu 17,5 tys. euro liczy się proporcjonalnie do czasu wykonywania działalności w tym roku, np. jeżeli prowadzimy działalność od lipca do grudnia, to nasz limit wyniesie 8 750 euro. Jeżeli w momencie rejestracji osoba prowadząca działalność wie, że przekroczy kwotę uprawniającą do skorzystania ze zwolnienia z VAT, jest zobowiązana do zarejestrowania się jako płatnik podatku VAT i powinna wystawiać faktury z VAT-em. W tej sytuacji należy także pamiętać o obowiązku składania comiesięcznych deklaracji podatkowych VAT (Umsatzsteuervoranmeldung). Po spełnieniu określonych warunków od 3-go roku prowadzenia działalności, można przejść na system rozliczeń kwartalnych lub rocznych.

Na co warto zwrócić szczególną uwagę?

Szczególną uwagę należy zwrócić na dokumentację. Wszelkie dokumenty dotyczące prowadzonej działalności gospodarczej należy przechowywać przez okres 6 lub nawet 10 lat, nawet po jej zakończeniu. Szczególnie ważne jest to w przypadku dokumentów rejestrowych, dokumentacji pracowniczej, rachunków zysków i strat, nazwy firm oraz adresów zleceniodawców, informacji o wykonywanych usługach czy też miejscu ich wykonywania.