Polacy zatrudniający się u niemieckich pracodawców i wykonujący pracę w Niemczech podlegają z tego tytułu opodatkowaniu w Niemczech. Czasowe zatrudnienie w Niemczech z reguły nie zwalnia jednak naszych rodaków z obowiązku złożenia zeznania rocznego i zadeklarowania przychodów niemieckich również w Polsce.

Obowiązek ten istnieje dopóty, dopóki osoba zachowuje status rezydenta podatkowego Polski, czyli posiada w Polsce stałe miejsce zamieszkania lub ośrodek interesów życiowych (osobistych i gospodarczych). Rezydent podatkowy Polski nie musi składać w Polsce zeznania podatkowego jedynie w przypadku, gdy obok dochodów z pracy opodatkowanych w Niemczech nie uzyskał jednocześnie żadnych przychodów podlegających progresywnemu opodatkowaniu w Polsce.

W razie uzyskania również dochodów w Polsce, obowiązek uwzględnienia dochodów niemieckich w polskim zeznaniu rocznym nadal istnieje. Tak będzie np. w sytuacji, gdy wyjazd do Niemiec nastąpił w trakcie roku, zaś osoba pracowała przez pierwszą część roku w Polsce. Na podstawie Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Niemcami dochody uzyskane z tytułu pracy najemnej w Niemczech są wprawdzie wyłączone od opodatkowania w Polsce, z zastrzeżeniem wszak warunku „progresji” (metoda „wyłączenia z progresją”).

Metoda ta oznacza, że dochody niemieckie należy uwzględnić przy ustalaniu stawki podatkowej mającej zastosowanie do pozostałych (polskich) dochodów pracownika.  Niejednokrotnie, w związku z uzyskaniem dochodów opodatkowanych w Niemczech Polacy muszą dopłacić podatek w Polsce, gdyż stawka podatkowa wyliczona z uwzględnieniem wyżej wymienionej metody jest wyższa niż  stawki zastosowane przy potrąceniu polskich zaliczek.

W jaki sposób zadeklarować w Polsce dochody z Niemiec?

Osoba deklarująca w zeznaniu rocznym dochody z zagranicy (uzyskane bez pośrednictwa płatnika) zobowiązana jest złożyć zeznanie roczne na formularzu PIT-36, wraz z załącznikiem PIT-ZG. Wykazaniu dochodów niemieckich służy pozycja 8 załącznika PIT-ZG.

Jakie szczególne ulgi podatkowe i odliczenia można zastosować?

W pozycji pozycja 8 załącznika PIT-ZG. wykazać należy „dochody”, a zatem przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu (w wysokości jak przy polskiej umowie o pracę) oraz o ulgę należną osobom pracującym za granicą na podstawie art.  21 ust. 1 pkt. 20) Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, wolna od podatku jest część przychodów rezydentów podatkowych czasowo przebywających i pracujących za granicą, w wysokości odpowiadającej 30 proc. diety określonej dla danego kraju w przepisach dotyczących podróży służbowych, za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy.

Aktualnie (od 1 marca 2013 r.) kwota diety za dzień pobytu w Niemczech wynosi 49 euro, a zatem kwota ulgi (odliczenie od dochodu) wynosi odpowiednio 14,7 euro za każdy dzień pobytu w Niemczech. Stosownie więc niemiecki dochód roczny do wykazania w załączniku PIT-ZG (mający wpływ na efektywną stawkę podatkową) można pomniejszyć o iloczyn liczby dni pobytu w Niemczech oraz kwoty 14,7 euro. Zastosowanie tej ulgi niejednokrotnie skutkuje znacznym zmniejszeniem łącznego podatku należnego w Polsce, w porównania z rozliczeniem bez zastosowania ulgi. Istotne jest zatem prowadzenie przez pracownika dokładnej ewidencji liczby dni spędzonych w Niemczech w każdym poszczególnym miesiącu.

Polskie przepisy podatkowe pozwalają również na odliczenie w zeznaniu rocznym zapłaconych w innych krajach Unii Europejskiej składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, pod warunkiem wszak, że składki te nie zostały odliczone od (odpowiednio) dochodu lub podatku w innym kraju. Co do zasady osoby zatrudnione w Niemczech uiszczają tam również składki na ww. rodzaje ubezpieczeń, lecz składki te niemal zawsze uwzględniane są już przy naliczaniu odpowiednich podatków w Niemczech. Ponowne ich odliczenie w polskim zeznaniu podatkowym nie będzie w takiej sytuacji możliwe.

Czy możliwe lub wskazane wspólne rozliczenie z małżonkiem?

Osoby wykonujące pracę za granicą nie tracą możliwości złożenia wspólnego zeznania podatkowego z małżonkiem. Dzieje się tak zarówno wówczas, gdy małżonek pracował również za granicą, jak w sytuacji, gdy pozostawał on w Polsce. Rozliczenie wspólne nie zawsze będzie jednak skutkowało obniżeniem łącznych obciążeń podatkowych małżonków. Czasami efekt może być zgoła odmienny.

Niekorzystny skutek może wystąpić na przykład w sytuacji, gdy małżonek osoby pracującej w Niemczech pozostawał w Polsce i uzyskiwał niewielkie przychody, kwalifikujące go do zwolnienia od podatku (kwota wolna) lub opodatkowania według najniższej stawki. Uwzględnienie we wspólnym zeznaniu znacznych dochodów drugiego małżonka z Niemiec może skutkować podwyższeniem efektywnej stawki podatkowej (efekt progresji) w odniesieniu również do przychodów drugiego małżonka z Polski. Wybór właściwej formy opodatkowania musi być zatem poprzedzony dokonaniem odpowiedniej symulacji podatku w obu wariantach (rozliczenie odrębne lub wspólne).